Καθημερινές παραβολικές φράσεις του λαού οι οποίες περιέχουν την ελιά και το αμπέλι με αποτέλεσμα να δείχνουν με τον καλύτερο τρόπο, πόσο βαθιές είναι οι ρίζες των ευλογημένων  αυτών φυτών  στους Έλληνες και την Ελληνική γλώσσα.

● Μου έβγαλαν το λάδι.

● Μην ρίχνεις λάδι στη φωτιά.

● Έκανε λαδιά.

● Η θάλασσα είναι λάδι.

● Αυτός χάνει λάδια.

● Το λάδι του τελείωσε.

● Τον λάδωσε.

● Αυτός βγήκε λάδι.

● Να λαδώσει λίγο το αντεράκι μου.

● Αυτός είναι σαν τον λαδοπόντικο.

● Απού ‘χει γιο έχει κρασί κι απού ‘χει κόρη λάδι.

● Απού ‘χει στάρι και κρασί και λάδι στο πιθάρι,
  Έχει του κόσμου τα καλά και του Θεού τη χάρη.

● Πρώτα θεμέλια του σπιτιού, ψωμί, κρασί και λάδι .

● Δευτερογούλη τ’ Αϊ Λιά μπαίνει το λάδι στην ελιά

● Ο Αϊ-Λιας κόβει σταφύλια και η Αγία Μαρίνα σύκα.

● Λάδι που βγαίνει με νερό, να μην το συλλογάσαι

● Ηφαε η φακή το λάδι κι εκατάπιε ντο και πάει

● Ήταν στραβό το κλίμα το ‘φαγε κι ο γάιδαρος.

● Μάζευε και ας είναι ρώγες.

● Έλα παππού να σου δείξω τα’ αμπελοχώραφά σου.

● Το τζιτζίκι λάλησε, άσπρη ρώγα γυάλισε.

● Πήγε σαν το σκυλί στ’ αμπέλι.

● Αμπέλι όσο θωρείς, σπίτι όσο χωρείς.

● Αυλάκωσε τα αμπέλια σου  να φας γλυκιά σταφίδα.

●  Άνθρωπος χωρίς υπομονή, λυχνάρι δίχως λάδι

●  Θεός να φυλάει τα λιόδεντρα απ' το νερό τα Αυγούστου

●  Το λάδι κι η αλήθεια πάντα βγαίνουν από πάνω
● Κρασί σε πίνω για καλό και συ με πας στο βράχο.

● Μήνας που δεν έχει ρο, ρίξε στο κρασί νερό.

● Το βερεσέ κρασί δυο φορές μεθεί

● Το μαγκούφι το κρασί, την καρδούλα μου τη σείει.

● Δώσ’ κρασί, να βγει η αλήθεια.

●  Παλιό κρασί, φρέσκο λάδι

● Αγάλι αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι.

● Ο Αύγουστος και ο τρύγος δεν είναι κάθε μέρα.  

● Περσινά ξινά σταφύλια.

● Αύγουστος άβρεχτος, μούστος άμετρος.

● Ξέφραγο αμπέλι.

● Ας πάει και το παλιάμπελο.

● Καλά κρασιά.

● Σαν το παλιό καλό κρασί.

● Γεύμα χωρίς κρασί, μέρα δίχως ήλιο.

● Βάζω νερό στο κρασί μου.

● Το κρασί όσο παλιώνει, τόσο δυναμώνει

● Μιλάει το κρασί.

● Παλιό το αμπέλι λίγο το κρασί.

● Τα δικά σου αμπέλια φράξε και τα ξένα μη γυρεύεις.

●  Το καλό κρασί στον τόπο του πουλιέται.

●  Θέρος , τρύγος, πόλεμος στασιό δεν περιμένουν.

● Το αμπέλι θέλει αμπελουργό και το καράβι ναύτες

● Τον Μάη κρασί μην πίνετε κι ύπνο μην αγαπάτε

● Γενάρη πίνουν το κρασί, το Θεριστή το ξύδι

● Παπαντή καλοβρεμμένη, με κοφίνια φορτωμένη

●Ήταν στραβό το κλίμα το' φαγε κι ο γάιδαρος

● Άφησ’ τα αμπελοχώραφα στην γη να’ ναι στρωμένα
    Κι’ έλα να πάμε στο χορό να ιδούν εσέ κι’ εμένα

● Αμπέλι από δικού σου κι ελιές απ’ του κυρού σου

●  Αμπέλι του χεριού σου κι ελιά του παππού σου.

● Αμπέλι για την αφεντιά σου κι ελιά για τα παιδιά σου.  

● Αμπέλι του χεριού σου, συκιά του κυριού σου κι ελιά του παππού σου

● Βάλε ελιά για τα παιδιά σου και μηλιά για την κοιλιά σου

● Ξεφόρτωσέ την την ελιά να σε φορτώσει λάδι

● Όποιος δε βάζει νερό στο κρασί του, το πληρώνει διπλά το φαΐ του.

● Αγάλι αγάλια, φύτευε ο γεωργός τ’ αμπέλι κι αγάλι αγάλια έγινε η αγουρίδα μέλι.

● Ιδροκοπάει ο γεωργός ολημερίς στ’ αμπέλι, ώσπου στο τέλος γίνεται η αγουρίδα μέλι.

● Ζήσε, μαύρε μου, να φας το Μάη τριφύλλι και τον Αύγουστο σταφύλι.  

● Τ’ αμπέλι θέλει αμπελουργό, το σπίτι νοικοκύρη και το καράβι στο γιαλό θέλει καραβοκύρη.

● Αν βρέξει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα τότε τ' αμπελοχώραφα χαίρονται τα καημένα.

●  Κουφών καμπάνα κι αν βροντάς, τυφλών κι αν υποκλίνεις

     και μεθυσμένους κι αν κερνάς όλα  χαμένα τα ’χεις.

● Λάδι από την κορυφή, κρασί απ` τη μέση και μέλι απ` τον πάτο αγόραζε.

● Ο ύπνος θρέφει το παιδί κι ο ήλιος το μοσχάρι και το κρασί το γέροντα τον κάνει παλικάρι

● Της Αγια-Μαρίνας σύκα, τ’ Αι-Λιος σταφύλι και τ’ Άγιου Παντελεήμονα γεμάτο το μαντήλι.

● Το κάστανο θέλει κρασί και το καρύδι μέλι, κι η όμορφη θέλει φιλί πρωί και μεσημέρι

Αινίγματα

Για το κρασί και το σταφύλι

J Βάλε με μες στο λαγήνι, να με πάρεις όπου θέλεις,

βάλε με μες στην κοιλιά σου, να σε πάρω όπου θέλω.
(Το κρασί)

JΆσχημος πατέρας, όμορφος ο γιος

και τρελός ο εγγονός.
(Το κλήμα, τα σταφύλια και το κρασί)

JΑπό στραβό κλαδί κρέμεται χρυσό φλουρί,

το κρέας του δροσίζει, το αίμα του ζαλίζει.
(Το κλήμα, τα σταφύλια και το κρασί)

J Ανοίει το μαλλιαρό και μπαίνει ο θυμωμένος    
(Ο μούστος που μπαίνει στο ασκί)

J Στο δρόμο που επήαινα, συνάντησα μια πέρδικα
τα φτερά της έφαγα, και το κορμί της πέταξα    
(Oι ρώγες του σταφυλιού και το τσάμπουρο)

J Κόκκινη νύφη, άσπρο βούδι
(το κρασί και το ποτήρι)

Για την ελιά και το λάδι

J Από κλαδάκι κρέμεται

Στην αγορά  πουλιέται

Το εξωτερικό της τρώγεται

Το μέσα της πετιέται.

J Μάνα και θυγατέρα

έχουν το ίδιο όνομα

J Στα δέντρα πάνω κρέμεται

Στις εκκλησιές κοιμάται

Και τα χρυσά της κόκαλα

Μες στη φωτιά τα βάζω

J Κι όταν έρθει ο Οκτώβρης ,

ωριμάζω πιο πολύ ,

πρασινίζω και μαυρίζω

και γεμίζω το σακί .

J Ή τη συναντάς σε πιάτο

ή σε μάγουλο δροσάτο

J Δεν πεθαίνει κι αν περάσουν

Χρόνια εκατό και χίλια. .

Μας χορταίνει , μας φροντίζει ,

μας ανάβει τα καντήλια.

«Η ιδιοφυΐα, η εξυπνάδα και το πνεύμα ενός έθνους φανερώνονται στις παροιμίες του»

Φραγκίσκος Βάκων

Η ΕΛΙΑ , του Κωστή Παλαμά

Είμαι του ήλιου η θυγατέρα

Η πιο απ’ όλες χαϊδευτή,

Χρόνια η αγάπη του πατέρα

Σ’ αυτόν τον κόσμο με κρατεί.

Όσο να γύρω νεκρωμένη

Αυτόν το μάτι μου ζητεί.

Ειμ’ η ελιά η τιμημένη.

Όπου κι αν λάχω κατοικία

Δε μ’ απολείπουν οι καρποί,

ως τα βαθειά μου γηρατεία

Δε βρίσκω στη  δουλειά ντροπή..

Μ’ έχει ο Θεός ευλογημένη

Κι είμαι γεμάτη προκοπή.

Ειμ’ η ελιά η τιμημένη.

Φρίκη ερημιά νερό σκοτάδι

Τη γη εθάψαν μια φορά

Εμε, ζωής φέρνει σημάδι

Στο Νώε η περιστερά.

Όλης της γης είχα γραμμένη

Την ομορφάδα, τη χαρά.

Ειμ’ η ελιά η τιμημένη.

Εδώ στον ίσκιο μου αποκάτου

Ηρθ’ ο Χριστός ν’ αναπαυθεί

Κι ακούστήκ’ η γλυκιά λαλιά του

Λίγο προτού να σταυρωθεί.

Το δάκρυ του δροσιά αγιασμένη

Έχει στη ρίζα μου χυθεί.

Ειμ’ η ελιά η τιμημένη.

Και φως πραότατο χαρίζω

Εγώ στην άγρια τη νυχτιά

Τον πλούτο πια δε τον φωτίζω

Συ μ’ευλογείς φτωχολογιά.

Κι αν απ’ τον άνθρωπο διωγμένη

Φέγγω μπροστά στην Παναγιά.

Ειμ’ η ελιά η τιμημένη.

Ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη

Ε, σεις στεριές και θάλασσες

τ’ αμπέλια κι οι χρυσές ελιές

ακούστε τα χαμπέρια μου

μέσα στα μεσημέρια μου.

Σ’ όλους τους τόπους κι αν γυρνώ

μόνον ετούτο αγαπώ.

«Εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα,

στο τέλος θα δεις να σου απομένουν

μια ελιά, ένα αμπέλι και ένα καράβι.

Που σημαίνει: με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις»

Οδυσσέας Ελύτης

Οι κορμοί των δέντρων είναι βασανισμένοι από μια αγωνιώδη προσπάθεια. Συστρέφονται, γονατίζουν να προσευχηθούν, υψώνουν σκληρά μπράτσα, μέλη τυραγνισμένα από την κίνηση, όλο αγκώνες και γόνατα.

Οι στριφτές ρίζες βυζαίνουν από την καρδιά της γης το χρυσό λάδι, για το καντήλι των Αγίων και τη σαλάτα του φτωχού.

Στρατής Μυριβήλης

   ΕΛΑΙΑ

Είμαι η περίφημη ελιά,

το δέντρο της σοφίας.

Για σύμβολο με έχουνε

ειρήνης και φιλίας.

Γλίτωσα απ’ του Ιμπραήμ

το αιμοβόρο ασκέρι

κι είμαι συνέχεια αειθαλής

χειμώνα καλοκαίρι.

Ένα μονάχα έχω σκοπό,

χιλιάδες χρόνια τώρα.

Να σας προσφέρω ανελλιπώς

τα εκλεκτά μου δώρα.

Το χρυσαφένιο λάδι μου

Βάλσαμο στην καρδιά σας,

και το κλωνάρι τ’ αργυρό

στεφάνι στα μαλλιά σας!!!